Ticari Davalarda Zorunlu Arabuluculuk
Ticari bir davanın açılmadan önce arabuluculuk kurumuna başvurulmamış olması, taraflar arasında imzalı olarak düzenlenmiş bir arabuluculuk anlaşamama tutanağının bulunmaması halinde dava usulden reddedilecektir.
Arabuluculuk Nedir?
Arabuluculuk, taraflar
arasındaki uyuşmazlığın yargı merciine başvurulmadan önce alanında uzman bir
arabulucu önderliğinde toplantı yapılarak çözüme ulaştırılmasıdır. Arabuluculuk
kurumu, hem yargının yükünü azaltmak hem de uyuşmazlığı en kısa sürede çözüme
ulaştırabilmek için getirilmiş olup uyuşmazlığın en kısa sürede, en az
masrafla, en kolay şekilde çözülmesi amacına hizmet etmektedir.
Arabuluculuk, bir yargılama
süreci olmayıp uyuşmazlığın giderilmesi için başvurulabilecek alternatif bir
çözüm yoludur. Bu sebeple arabuluculuk sürecinde herhangi bir dava görülmez,
tanık dinletilmez, taraflar yalnızca toplantı yaparak bir araya gelirler.
Ticari Davalarda Arabuluculuk Zorunlu Mudur?
Arabuluculuk, iki türlüdür.
Bunlar ihtiyari arabuluculuk ve zorunlu arabuluculuktur. İhtiyari arabuluculuk,
açılan yahut açılacak davalarda usul şartı olmayıp tarafların inisiyatifi
gereği başvurulan bir yoldur. Zorunlu arabuluculuk, açılan yahut açılacak
davalarda usul şartı olup bazı davalarda zorunlu arabuluculuk kurumuna
başvurulmaması halinde davanın usulden reddi söz konusu olacaktır.
Ticari davalarda
arabuluculuk zorunludur. Yani ticari bir dava açmadan önce davacı olan ve
talepte bulunan kişinin öncelikle arabuluculuk kurumuna başvurması, sonrasında
taraflar arasında arabuluculuk toplantısının gerçekleştirilmesi ve bu toplantı
sonucunda anlaşamama tutanağının düzenlenmiş olması gerekmektedir.
Ticari bir davanın
açılmadan önce arabuluculuk kurumuna başvurulmamış olması, taraflar arasında
imzalı olarak düzenlenmiş bir arabuluculuk anlaşamama tutanağının bulunmaması
halinde dava usul şartı yerine getirilmediği için açılan dava usulden
reddedilecektir.
Ticari Davalarda Arabuluculuk Süresi
Ticari davalarda arabuluculuk
süresi, uyuşmazlığın konusuna ve detayına, tarafların talebine, arabulucunun iş
yoğunluğuna göre değişkenlik gösterebilmektedir. Ancak arabulucu, kendisine
yapılan görevlendirmenin ardından 3 hafta içinde başvuruyu sonuçlandırır. Bu
süre en fazla 1 hafta daha uzatılabilir.
Ticari davalarda
arabuluculuk süreci, başvurunun yapıldığı tarihten itibaren ortalama 8 hafta
içerisinde tamamlanır. Bu süre zarfında tamamlanamayan arabuluculuk
dosyalarında taraflara ve arabulucuya 2 haftayı geçmemek üzere ek süre de
verilebilir.
Arabuluculuk bürosuna
başvurulması tarihi ile son tutanağın düzenlendiği tarihe kadarlık süre
zarfında zamanaşımı süreleri durur ve hak düşürücü süreler de işlemez.
Ticari Davalarda Arabuluculuk Süreci Nasıl İşler?
Ticari davalarda
arabuluculuk süreci, yargılama sürecinden oldukça kısa ve masrafsız olup
yargılama sürecine nazaran oldukça kısa sürede tamamlanmaktadır.
Ticari davalarda
arabuluculuk şartı için öncelikle yetkili arabuluculuk bürosu belirlenir,
ardından bu arabuluculuk bürosuna başvuru yapılır. Bu başvurunun akabinde
uygulamada ortalama 1 hafta içerisinde arabuluculuk bürosu tarafından rastgele
görevlendirilen bir arabulucu, her iki tarafa da ulaşarak talep konusunu
kesinleştirir ve toplantı tarihini belirler.
Ticari davalarda
arabuluculuk sürecinde toplamda 2 tane toplantı gerçekleştirilir. Bu
toplantıların ilkinde talepte bulunan taraftan talebinin konusunun ne olduğu,
talep miktarının ne olduğu ve hangi şartlar altında anlaşma sağlayabileceği
öğrenilir. Akabinde arabulucu, görüşmenin karşı tarafına ilgili talepler
hakkında neler düşündüğünü, başvurucuya ne kadar ödeme yapabileceğini sorar.
İlk toplantıda belirlenen bu hususların yanında ikinci toplantı günü de
kararlaştırılır.
İkinci toplantı günü, tarafların
kararını açıkladığı toplantıdır. Bu toplantı, son toplantı olup taraflar
isteklerinden ne kadar feragat edebileceğini, ne kadar ödeme yapabileceğini, ne
kadar ödemeyi kabul edebileceğini, uyuşmazlığı hangi şartlar altında sona
erdirebileceğini kesin olarak ortaya koyar. Tarafların anlaşması halinde
arabulucu tarafından anlaşma tutanağı, anlaşamaması halinde ise anlaşamama
tutanağı düzenlenir.
Ticari Davalarda Yetkili Arabuluculuk Hangisidir?
Ticari davalarda yetkili
arabuluculuk bürosu yani başvurulacak olan arabuluculuk bürosu, davalının
yerleşim yerindeki veya iş veya işlemin yapıldığı yerdeki arabuluculuk
bürosudur. Davalının birden fazla olması halinde bu davalılardan herhangi
birinin yerleşim yerindeki arabuluculuk bürosuna başvuru yapılabilir.
Her ilde veya ilçede
arabuluculuk bürosu olmayabilir. Böyle bir durumda da arabuluculuk dava şartını
gerçekleştirebilmek için talepte bulunulacak yerdeki Sulh Hukuk Mahkemesi Yazı
İşleri Müdürlüğüne başvuruda bulunulması gerekir.
Hangi Ticari Davalarda Arabulucuya Başvurmak Zorunludur?
Hangi ticari davalarda
arabulucuya başvurma zorunluluğunun olduğu hususu, Türk Ticaret Kanununun 5/A
maddesinde hüküm altına alınmıştır. İlgili madde hükmü gereğince uyuşmazlığın
konusunun belirli bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri
için dava açılmadan önce arabulucuya başvurmak zorunludur.
Ayrıca Türk Ticaret Kanunun
4. Maddesinde sayılan ticari davalarda da arabulucuya başvurmak zorunludur.
Ancak mutlak ticari nitelikte olan çekişmesiz yargı işlemlerinde arabulucuya
başvurmak dava şartı değildir.
Doğrudan doğruya iflas
hali, icra takibi, ihtiyati haciz, ihtiyati tedbir, konkordato mühleti
verilmesi gibi işlemlerde de arabulucuya başvurma hali zorunlu dava şartı
değildir.
Ticari Davalarda Arabuluculuk Başvuru Dilekçesinde Yer Alması Gereken Unsurlar
Ticari davalarda
arabuluculuk başvuru dilekçesinde yer alması zaruri olan unsurlar şunlardır:
·
Başvuru sahibi bilgileri (kurum adı, vergi
numarası, adı soyadı, TC kimlik numarası, adres, cep telefonu numarası),
·
Başvuru sahibinin varsa vekilinin adı soyadı,
sicil numarası, bağlı bulunduğu baro, cep telefonu numarası,
·
Karşı tarafın bilgileri (kurum adı, vergi
numarası, adres ve cep numarası, adı soyadı, TC kimlik numarası, adres, cep
telefonu numarası),
·
Başvuru bilgileri,
·
Talep,
·
Dosya türü,
·
Uyuşmazlık türü,
·
Başvuru adı soyadı, imzası.
Ticari Davalarda Arabuluculuk Sonucunda Anlaşma Olması
Ticari davalarda başvurulan
arabuluculuk sonrasında yapılan 2 toplantıda taraflar uyuşmazlığın giderilmesi
hususunda anlaşırlarsa arabulucu, anlaşma tutanağı düzenler. Düzenlenen bu
tutanak mahkeme kararı gibi işlem görür ve bu tutanakta yazılan ve yerine
getirileceği ileri sürülen tüm ifalar bu tutanakta yer alır.
Arabuluculuk anlaşma
tutanağı, mahkeme ilamı niteliğinde bir belge olduğundan bu belgede yer alan
edimlerin yerine getirilmemesi halinde tarafların mahkeme ilamına aykırı
davranmış gibi sorumlulukları doğar.
Ticari Davalarda Arabuluculuk Sonucunda Anlaşma Olmaması
Ticari davalarda
arabuluculuk sonucunda anlaşma olmaması halinde görevli arabulucu, yapılan
toplantılar sonucunda anlaşma sağlanamadığına ilişkin bir son oturum tutanağı
ve anlaşamama tutanağı düzenler. Bu anlaşamama tutanağı ile taraflar arasındaki
uyuşmazlığın devam ettiği hususu doğrulanmış olur.
Arabuluculuğa başvuran
kişi, arabuluculuk süreci sonunda anlaşamama olması halinde ticari dava açarken
arabuluculuk anlaşamama tutanağının ya aslını ya da arabulucu tarafından
imzalanmış bir örneğini de dava dilekçesi ile birlikte mahkemeye sunmalıdır.
Dava açarken arabuluculuk
anlaşamama tutanağını sunmayan davacıya 1 hafta kesin süre verilir ve tutanağı
davanın açıldığı mahkemeye ibraz etmesi gerektiği bildirilir. Davacı, bu süre
içinde de tutanağı mahkemeye sunmaz ise her ne kadar arabuluculuk şartı yerine
getirilmiş olsa da mahkeme davanın usulden reddine karar verir.
DİKKAT: Anlaşamama tutanağı taraflara gönderildiği zaman tarafların bu tutanağı dikkatlice incelemesi gerekmektedir. Zira tutanakta yer almayan alacak kalemleri, yargılama sürecinde talep edilemez.
https://www.latifcembaran.com/ticaret-hukuku-avukati
https://www.latifcembaran.com/blog/haksiz-rekabet-nedir
https://www.latifcembaran.com/blog/senedi-ibraz-zorunlulugu
https://www.latifcembaran.com/blog/maasin-elden-odenmesi
https://www.latifcembaran.com/blog/marka-tescilinde-oncelik-ilkesi