Miras Hukuku

1.  Miras Hukuku Nedir?

Miras hukuku, vefat eden bir kimsenin mirasçılarının kimler olduğu, bu mirasçıların pay oranlarının ne olduğu, hangi durumlarda mirasın kabul edilip edilemeyeceği gibi hususların düzenlendiği bir alandır. Miras hukuku, miras bırakan ile mirasçıların arasındaki ilişkiyi kanuni düzenlemeler çerçevesinde düzenleyerek karmaşıklığa ve anlaşmazlığa son veren kesin hükümler içermektedir.

 

2.  Vasiyetname Nedir?

Vasiyetname, bir kimsenin sahip olduğu tüm mal ve maddiyat ile ilgili olarak ölmeden önce yaptığı ve ölümünden sonra malvarlığının nasıl ve ne oranda paylaşılacağını düzenleyen bir belgedir. Usulüne uygun olarak düzenlenen vasiyetname ile birtakım mirasçıların miras haklarına son verilebileceği gibi birtakım mirasçıların mirastaki pay oranı artar.

Türk Hukukunda 3 çeşit vasiyetname bulunmaktadır. Bunlar resmi yani noter aracılığıyla yapılan vasiyetnameler, el yazılı vasiyetnameler ve sözlü vasiyetnamelerdir.

Düzenlenen vasiyetname birkaç farklı şekilde hüküm ifade etmeyecek duruma getirilebilir. Mirasbırakan, ölmeden önce vasiyeti geri aldığını beyan ederse, vasiyetnameyi yok ederse yahut okunmayacak hale getirirse ya da mirasçılar vasiyetnamenin iptali için dava açarsa vasiyetnamenin hükümsüz hale getirilmesi mümkündür.

Vasiyetname düzenleyen mirasbırakan, mirasçılarının hangi oranda pay sahibi olacağını düzenler. Ancak her ne olursa olsun mirasbırakan dahi saklı paylı mirasçıların saklı pay oranına müdahale edecek şekilde vasiyette bulunamaz. Saklı pay sahibi mirasçıların saklı pay oranlarını aşan hükümler, geçersizdir.

 

3.  Veraset İlamı Nedir?

Veraset ilamı,  mirasbırakanın ölümünden sonra mirasçılardan bir tanesinin yahut mirasçıların tamamının, mirasbırakanın ölmeden önceki son yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesinden yahut noterden aldıkları ve mirasbırakanın yasal mirasçılarının kimler olduğunu ve yasal mirasçıların pay oranlarını gösteren belgedir. Veraset ilamı, bir diğer adıyla mirasçılık belgesidir.

Veraset ilamının alınabilmesi için başvuran mirasçının yahut mirasçıların kimlik fotokopisi, mirasbırakanın ölüm belgesi, veraset ilamı talepli dilekçenin adliyelerde bulunan Hukuk Ön Büroya yahut notere verilmesi gerekmektedir.

2025 yılı için veraset ilamı harcı 878,20 TL’dir.

 

4.  Saklı Pay Nedir?

Saklı pay bir diğer adıyla korunan pay, kanunda sayılan belli başlı mirasçıların hukuk düzeni tarafından korunan miras paylarını ifade etmektedir. Saklı pay, hiçbir şekilde müdahale edilemeyen, yok sayılamayan ve sakınılamayan miras oranlarıdır.

Saklı paya sahip olan mirasçıların bu paylarının ihlal edilmesi yahut bu paylara üçüncü kişiler tarafından müdahale edilmesi halinde saklı pay sahibi mirasçıların başvurabileceği birçok hukuki yol bulunmaktadır.

 

a)   Saklı Paylı Sahibi Mirasçılar Kimlerdir?

Saklı paylı mirasçıların kimler olduğu ve bu mirasçıların saklı pay oranları Türk Medeni Kanununun 506. Maddesinde düzenlenmiştir. İlgili kanun hükmüne göre miras bırakan kimsenin çocukları, evlatlığı, torunları, torunlarının çocukları, anne ve babası, eşi saklı paylı mirasçılardandır.

Saklı paylı mirasçıların saklı pay oranları ise şu şekildedir;

·        Çocuk, evlatlık, torun vb. altsoy için yasal miras payının ½’si,

·        Anne ve baba için her birinin yasal miras payının ¼’ü,

·        Eş için ise 2 ihtimal vardır. Eğer eş, çocuklar veya anne baba ile birlikte mirasçı ide yasal miras payının 4/4’ü diğer kişilerle birlikte olması halinde yasal miras payının ¾’ü.

NOT: Kardeşler, saklı paylı mirasçı değildir.

b)   Eşin Miras Payı

 

Sağ olan eş, mirasbırakanın yasal mirasçısıdır. Eşin miras payı, mirasbırakanın hangi mirasçılarıyla beraber mirasçı olduğuna göre değişmektedir. Şöyle ki;

·        Eş, miras bırakanın altsoyu ile yani çocukları, torunları ile beraber mirasçı ise, eşin miras payı mirasın toplamının ¼’üdür.

·        Eş, miras bırakanın anne veya babası ile beraber mirasçı ise, eşin miras payı mirasın toplamının ½’sidir.

·        Eş, miras bırakanın teyze, hala, dayı, amca, kuzen gibi akrabaları ile beraber mirasçı ise, eşin miras payı mirasın toplamının ¾’üdür.

Eşin mirasçılığı boşanmanın kesinleşmesiyle yahut eşin vefat etmesi ile son bulur. Ancak miras bırakan ile eşi arasında miras bırakanın ölümünden önce açılmış bir boşanma davası varsa bu durumda 2 ihtimal ortaya çıkar. Boşanma davası sonucunda sağ kalan eşin boşanma davasında kusurlu bulunması halinde eşin miras hakkı son bulur. Ancak herhangi bir kusur durumu tespit edilmezse eşin miras hakkı devam etmektedir.

 

5.  Miras Hukuku Davaları

Miras hukuku davaları, mirasçıların pay oranlarının, mirasçıların yaptığı haksız müdahalelerin tespit edildiği, genellikle aralarında anlaşmazlık bulunan mirasçıların anlaşmazlıklarının giderildiği dava çeşitleridir.

Miras hukuku davaları, teknik ve hukuki birçok bilgi birikimi ve tecrübe gerektiren davalardır. Öyle ki miras hukukuna dayalı olarak açılan davalarda tanıklar dinlenebilir, bilirkişi raporları hazırlanabilir ve hakimin gerek gördüğü hallerde heyet tarafından keşif yapılabilir. Bu hukuki süreçler kesin sürelere tabi olup belirlenen süreler içerisinde dilekçe verilmemesi yahut harçların yatırılmaması halinde mahkeme tarafından davacı ve davalıların ilgili süreçlerden vazgeçtiği kabul edilebilir.

Miras hukuku davaları şunlardır:

v Tenkis davası

v Mirastan mal kaçırma (muris muvazaası) davası

v Mirasta denkleştirme davası

v Ölüme bağlı tasarrufların iptali davası

v Mirasın reddi (reddi miras) davası

v Mirasçılıktan çıkarma davası

v Vasiyetnamenin tenfizi davası

 

6.  Miras Sözleşmeleri

 

a)   Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, bir kimsenin kendisine ölünceye kadar bakması şartı ile başka bir kimseye mirasının bir kısmını yahut mirasının tamamını kendi isteği ile devretmesini sağlayan sözleşmedir.

Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin bir tarafı bakım borçlusu diğer tarafı ise bakım alacaklısıdır. Bakım borçlusu, mirasbırakan adayına bakmakla yükümlü olan kişidir. Bakım alacaklısı ise ölümü halinde mirasbırakan durumuna düşecek kişidir.

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, her iki tarafa da yükümlülükler yüklemektedir. Bakım borçlusu, mirasbırakan adayı kişinin sağlığına dikkat etmekle, onu hastalığında tedavi ettirmekle, onun yaşantısını kolaylaştırmakla ve güvende hissetmesiyle yükümlüdür.

 

b)   Mirastan Feragat Sözleşmesi

Mirastan feragat sözleşmesi, mirasçı ve mirasbırakan arasında yapılan bir sözleşme olup mirasçının yasal miras hak ve paylarından vazgeçtiğini açıkça belirttiği sözleşmelerdir.

Mirastan feragat eden kişi, mirasçılık hakkını kaybeder. Mirasçının mirastan feragat sözleşmesini bir karşılık sağlayarak kabul etmesi halinde mirasçının altsoyu da ilgili mirastan feragat etmiş sayılır. Eğer ki feragat eden mirasçı, imzaladığı feragat sözleşmesi sonucunda bir karşılık elde etmemişse bu durumda mirasçının altsoyunun mirasçılığı devam eder.

 

7.  Konya Miras Avukatı

Miras hukukuna ilişkin davalar, kesin süreler içeren, tanık, bilirkişi ve keşif gibi hukuki süreçleri de içinde barındıran hukuki bilgi birikimi gerektiren davalardır. Miras hukukuna ilişkin davaların takibi oldukça zor olup kesin süreler içerisinde harçların yatırılmaması, delillerin sunulmaması halinde geri dönüşü olmayan hak kayıpları meydana çıkacaktır. Bu sebeple miras hukukuna ilişkin davaların alanında uzman bir Konya miras avukatı ile takip edilmesi lehe sonuçlar ortaya çıkartacaktır.

8.  Miras Hukuku Sıkça Sorulan Sorular

 

ü Devlet Mirasçı Olabilir Mi?

Mirasbırakanın eşi, anne ve babası, çocukları, torunları, büyükanne ve büyükbabası yani altsoyu, üstsoyu, evlatlığı, onun çocukları ve eşinin hayatta olmadığı yahut hiç olmadığı durumlarda devlet, mirasbırakanın yasal mirasçısı olabilir.

ü Mirasbırakanın Manevi Tazminat Talebi Hakkı Mirasçılara Geçer Mi?

Mirasbırakanın vefat etmeden önce açmış olduğu manevi tazminat davası, mirasçılar tarafından devam ettirilebilir. Bu durumda mirasçılar, mirasbırakanın manevi tazminat talebi hakkını devralmış olurlar.

Ancak mirasbırakanın vefat etmeden önce açmadığı durumda mirasçılar, mirasbırakanın ölmeseydi dava açacağı iddiasını ileri sürerek ile manevi tazminat talebinde bulunamazlar.

ü Reddi Miras Nedir? Nasıl Yapılır?

Reddi miras, mirasbırakanın malvarlığını istemeyen mirasçıların, mirasbırakanın ölümünden sonra 3 ay içinde yapabileceği başvuru ile mirasa ilişkin haklarından kendi istekleri ile vazgeçmeleridir. Reddi miras, yazılı bir dilekçe vermek suretiyle Sulh Hukuk Mahkemesine yapılır.

ü Mirastan Mal Kaçırma Nedir?

Miras bırakanın mirasçılarından mal kaçırmak için onları aldatmak amacıyla yaptığı tasarruflardır. Muris muvazaası olarak bilinen mal kaçırmada mirasbırakan, bağış işlemi yapmakta ancak bunu satış yahut ölünceye kadar bakma sözleşmesi olarak göstermektedir.

ü Miras İşlemlerinde Avukat Tutmak Gerekir Mi?

Mirasın paylaşılması sürecinde mirasçılar arasında anlaşmazlık yaşanması her zaman mümkündür. Birçok insan yasal prosedürden habersiz şekilde, yerel adet ve geleneklere göre hareket etmektedir. Bu da hak ve menfaat kaybına davetiye çıkarmaktadır. Bu nedenle miras paylaşımında bir deneyimli avukatın hukuki desteğinden yararlanılması yapılabilecek en doğru iştir. Toplumdaki algının aksine avukat tutmak, diğer mirasçılarla mahkemelik olmak demek değil; miras paylaşımında profesyonel hukuki destek almaktır.