
1. Miras Hukuku Nedir?
Miras
hukuku, vefat eden bir kimsenin mirasçılarının kimler olduğu, bu mirasçıların
pay oranlarının ne olduğu, hangi durumlarda mirasın kabul edilip edilemeyeceği
gibi hususların düzenlendiği bir alandır. Miras hukuku, miras bırakan ile
mirasçıların arasındaki ilişkiyi kanuni düzenlemeler çerçevesinde düzenleyerek
karmaşıklığa ve anlaşmazlığa son veren kesin hükümler içermektedir.
2. Vasiyetname Nedir?
Vasiyetname,
bir kimsenin sahip olduğu tüm mal ve maddiyat ile ilgili olarak ölmeden önce
yaptığı ve ölümünden sonra malvarlığının nasıl ve ne oranda paylaşılacağını
düzenleyen bir belgedir. Usulüne uygun olarak düzenlenen vasiyetname ile
birtakım mirasçıların miras haklarına son verilebileceği gibi birtakım
mirasçıların mirastaki pay oranı artar.
Türk
Hukukunda 3 çeşit vasiyetname bulunmaktadır. Bunlar resmi yani noter
aracılığıyla yapılan vasiyetnameler, el yazılı vasiyetnameler ve sözlü
vasiyetnamelerdir.
Düzenlenen
vasiyetname birkaç farklı şekilde hüküm ifade etmeyecek duruma getirilebilir.
Mirasbırakan, ölmeden önce vasiyeti geri aldığını beyan ederse, vasiyetnameyi
yok ederse yahut okunmayacak hale getirirse ya da mirasçılar vasiyetnamenin
iptali için dava açarsa vasiyetnamenin hükümsüz hale getirilmesi mümkündür.
Vasiyetname
düzenleyen mirasbırakan, mirasçılarının hangi oranda pay sahibi olacağını
düzenler. Ancak her ne olursa olsun mirasbırakan dahi saklı paylı mirasçıların
saklı pay oranına müdahale edecek şekilde vasiyette bulunamaz. Saklı pay sahibi
mirasçıların saklı pay oranlarını aşan hükümler, geçersizdir.
3. Veraset İlamı Nedir?
Veraset ilamı, mirasbırakanın ölümünden sonra mirasçılardan
bir tanesinin yahut mirasçıların tamamının, mirasbırakanın ölmeden önceki son
yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesinden yahut noterden aldıkları ve mirasbırakanın
yasal mirasçılarının kimler olduğunu ve yasal mirasçıların pay oranlarını
gösteren belgedir. Veraset ilamı, bir diğer adıyla mirasçılık belgesidir.
Veraset ilamının alınabilmesi için başvuran
mirasçının yahut mirasçıların kimlik fotokopisi, mirasbırakanın ölüm belgesi,
veraset ilamı talepli dilekçenin adliyelerde bulunan Hukuk Ön Büroya yahut
notere verilmesi gerekmektedir.
2025 yılı için veraset
ilamı harcı 878,20 TL’dir.
4. Saklı Pay Nedir?
Saklı pay bir diğer adıyla korunan pay,
kanunda sayılan belli başlı mirasçıların hukuk düzeni tarafından korunan miras
paylarını ifade etmektedir. Saklı pay, hiçbir şekilde müdahale edilemeyen, yok
sayılamayan ve sakınılamayan miras oranlarıdır.
Saklı paya sahip olan mirasçıların bu
paylarının ihlal edilmesi yahut bu paylara üçüncü kişiler tarafından müdahale
edilmesi halinde saklı pay sahibi mirasçıların başvurabileceği birçok hukuki
yol bulunmaktadır.
a)
Saklı
Paylı Sahibi Mirasçılar Kimlerdir?
Saklı
paylı mirasçıların kimler olduğu ve bu mirasçıların saklı pay oranları Türk
Medeni Kanununun 506. Maddesinde düzenlenmiştir. İlgili kanun hükmüne göre
miras bırakan kimsenin çocukları, evlatlığı, torunları, torunlarının çocukları,
anne ve babası, eşi saklı paylı mirasçılardandır.
Saklı
paylı mirasçıların saklı pay oranları ise şu şekildedir;
·
Çocuk,
evlatlık, torun vb. altsoy için yasal miras payının ½’si,
·
Anne
ve baba için her birinin yasal miras payının ¼’ü,
·
Eş
için ise 2 ihtimal vardır. Eğer eş, çocuklar veya anne baba ile birlikte
mirasçı ide yasal miras payının 4/4’ü diğer kişilerle birlikte olması halinde
yasal miras payının ¾’ü.
NOT: Kardeşler, saklı paylı mirasçı değildir.
b)
Eşin
Miras Payı
Sağ olan eş, mirasbırakanın yasal
mirasçısıdır. Eşin miras payı, mirasbırakanın hangi mirasçılarıyla beraber
mirasçı olduğuna göre değişmektedir. Şöyle ki;
·
Eş, miras bırakanın altsoyu ile yani
çocukları, torunları ile beraber mirasçı ise, eşin miras payı mirasın
toplamının ¼’üdür.
·
Eş, miras bırakanın anne veya babası ile
beraber mirasçı ise, eşin miras payı mirasın toplamının ½’sidir.
·
Eş, miras bırakanın teyze, hala, dayı, amca,
kuzen gibi akrabaları ile beraber mirasçı ise, eşin miras payı mirasın
toplamının ¾’üdür.
Eşin mirasçılığı boşanmanın kesinleşmesiyle
yahut eşin vefat etmesi ile son bulur. Ancak miras bırakan ile eşi arasında
miras bırakanın ölümünden önce açılmış bir boşanma davası varsa bu durumda 2
ihtimal ortaya çıkar. Boşanma davası sonucunda sağ kalan eşin boşanma davasında
kusurlu bulunması halinde eşin miras hakkı son bulur. Ancak herhangi bir kusur
durumu tespit edilmezse eşin miras hakkı devam etmektedir.
5. Miras Hukuku Davaları
Miras hukuku davaları, mirasçıların pay oranlarının,
mirasçıların yaptığı haksız müdahalelerin tespit edildiği, genellikle
aralarında anlaşmazlık bulunan mirasçıların anlaşmazlıklarının giderildiği dava
çeşitleridir.
Miras
hukuku davaları, teknik ve hukuki birçok bilgi birikimi ve tecrübe gerektiren
davalardır. Öyle ki miras hukukuna dayalı olarak açılan davalarda tanıklar
dinlenebilir, bilirkişi raporları hazırlanabilir ve hakimin gerek gördüğü
hallerde heyet tarafından keşif yapılabilir. Bu hukuki süreçler kesin sürelere
tabi olup belirlenen süreler içerisinde dilekçe verilmemesi yahut harçların
yatırılmaması halinde mahkeme tarafından davacı ve davalıların ilgili
süreçlerden vazgeçtiği kabul edilebilir.
Miras
hukuku davaları şunlardır:
v Tenkis davası
v Mirastan mal kaçırma (muris muvazaası)
davası
v Mirasta denkleştirme davası
v Ölüme bağlı tasarrufların iptali davası
v Mirasın reddi (reddi miras) davası
v Mirasçılıktan çıkarma davası
v Vasiyetnamenin tenfizi davası
6. Miras Sözleşmeleri
a)
Ölünceye
Kadar Bakma Sözleşmesi
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, bir kimsenin
kendisine ölünceye kadar bakması şartı ile başka bir kimseye mirasının bir
kısmını yahut mirasının tamamını kendi isteği ile devretmesini sağlayan
sözleşmedir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin bir tarafı
bakım borçlusu diğer tarafı ise bakım alacaklısıdır. Bakım borçlusu,
mirasbırakan adayına bakmakla yükümlü olan kişidir. Bakım alacaklısı ise ölümü
halinde mirasbırakan durumuna düşecek kişidir.
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, her iki
tarafa da yükümlülükler yüklemektedir. Bakım borçlusu, mirasbırakan adayı
kişinin sağlığına dikkat etmekle, onu hastalığında tedavi ettirmekle, onun
yaşantısını kolaylaştırmakla ve güvende hissetmesiyle yükümlüdür.
b)
Mirastan
Feragat Sözleşmesi
Mirastan feragat sözleşmesi, mirasçı ve
mirasbırakan arasında yapılan bir sözleşme olup mirasçının yasal miras hak ve
paylarından vazgeçtiğini açıkça belirttiği sözleşmelerdir.
Mirastan
feragat eden kişi, mirasçılık hakkını kaybeder. Mirasçının mirastan feragat
sözleşmesini bir karşılık sağlayarak kabul etmesi halinde mirasçının altsoyu da
ilgili mirastan feragat etmiş sayılır. Eğer ki feragat eden mirasçı, imzaladığı
feragat sözleşmesi sonucunda bir karşılık elde etmemişse bu durumda mirasçının
altsoyunun mirasçılığı devam eder.
7. Konya Miras Avukatı
Miras hukukuna ilişkin davalar, kesin süreler
içeren, tanık, bilirkişi ve keşif gibi hukuki süreçleri de içinde barındıran hukuki
bilgi birikimi gerektiren davalardır. Miras hukukuna ilişkin davaların takibi
oldukça zor olup kesin süreler içerisinde harçların yatırılmaması, delillerin
sunulmaması halinde geri dönüşü olmayan hak kayıpları meydana çıkacaktır. Bu
sebeple miras hukukuna ilişkin davaların alanında uzman bir Konya miras avukatı ile takip edilmesi
lehe sonuçlar ortaya çıkartacaktır.
8. Miras Hukuku Sıkça Sorulan Sorular
ü Devlet Mirasçı Olabilir Mi?
Mirasbırakanın eşi, anne ve babası, çocukları, torunları, büyükanne ve büyükbabası yani altsoyu, üstsoyu, evlatlığı, onun çocukları ve eşinin hayatta olmadığı yahut hiç olmadığı durumlarda devlet, mirasbırakanın yasal mirasçısı olabilir.
ü Mirasbırakanın Manevi Tazminat Talebi
Hakkı Mirasçılara Geçer Mi?
Mirasbırakanın vefat etmeden önce açmış
olduğu manevi tazminat davası, mirasçılar tarafından devam ettirilebilir. Bu
durumda mirasçılar, mirasbırakanın manevi tazminat talebi hakkını devralmış
olurlar.
Ancak mirasbırakanın vefat etmeden önce açmadığı durumda mirasçılar, mirasbırakanın ölmeseydi dava açacağı iddiasını ileri sürerek ile manevi tazminat talebinde bulunamazlar.
ü Reddi Miras Nedir? Nasıl Yapılır?
Reddi miras, mirasbırakanın malvarlığını istemeyen mirasçıların, mirasbırakanın ölümünden sonra 3 ay içinde yapabileceği başvuru ile mirasa ilişkin haklarından kendi istekleri ile vazgeçmeleridir. Reddi miras, yazılı bir dilekçe vermek suretiyle Sulh Hukuk Mahkemesine yapılır.
ü Mirastan Mal Kaçırma Nedir?
Miras bırakanın mirasçılarından mal kaçırmak için onları aldatmak amacıyla yaptığı tasarruflardır. Muris muvazaası olarak bilinen mal kaçırmada mirasbırakan, bağış işlemi yapmakta ancak bunu satış yahut ölünceye kadar bakma sözleşmesi olarak göstermektedir.
ü Miras İşlemlerinde Avukat Tutmak
Gerekir Mi?
Mirasın paylaşılması sürecinde mirasçılar
arasında anlaşmazlık yaşanması her zaman mümkündür. Birçok insan yasal
prosedürden habersiz şekilde, yerel adet ve geleneklere göre hareket
etmektedir. Bu da hak ve menfaat kaybına davetiye çıkarmaktadır. Bu nedenle
miras paylaşımında bir deneyimli avukatın hukuki desteğinden yararlanılması
yapılabilecek en doğru iştir. Toplumdaki algının aksine avukat tutmak, diğer
mirasçılarla mahkemelik olmak demek değil; miras paylaşımında profesyonel
hukuki destek almaktır.