TANIMA VE TENFİZ DAVASI
Yabancı mahkeme kararının Türk hukukunda hüküm doğurması, yabancı mahkeme kararının niteliğine göre tanınması veya tenfizi ile mümkündür. Eğer yabancı mahkeme kararının icrai bir etkisi yoksa tanınmasından, icrai bir etkisi varsa da tenfizinden söz edilir.
TANIMA
VE TENFİZ DAVASI
Yabancı
mahkeme kararının Türk hukukunda hüküm doğurması, yabancı mahkeme kararının
niteliğine göre tanınması veya tenfizi ile mümkündür. Eğer yabancı mahkeme
kararının icrai bir etkisi yoksa tanınmasından, icrai bir etkisi varsa da
tenfizinden söz edilir.
Tanıma
ve tenfiz davası olarak isimlendirilse de niteliği gereği bir dava olmayıp
sadece talepten ibarettir. Örneğin, yabancı bir mahkemede verilen boşanma
kararı; bu dava yoluyla Türkiye sınırları içerisinde de geçerli hale
gelecektir. Mahkemelerin işin özünü inceleme yetkisi yoktur. (Revizyon Yasağı)
Yani sadece tenfiz veya tanıma koşullarının bulunup bulunmadığını incelemekle
yetinilir. Bu dava hukuki dayanağını Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku
Hakkında Kanundan (MÖHUK) alır.
Bu
dava on yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Kanun koyucu kararın tenfiz
edilmesinde hukuki yarar şartı koymuştur. Buna göre kararın tenfiz edilmesinde
hukuki bir menfaati olan kişi tenfiz isteminde bulunabilir. Tenfiz istemi bir
dilekçeyle istenir. Dilekçede hangi hususların yer alacağı MÖHUK madde 52 ve
madde 53’de düzenlenmiştir. İlgili maddeler aynen şöyledir:
(1) Kararın tenfiz
edilmesinde hukukî yararı bulunan herkes tenfiz isteminde bulunabilir. Tenfiz
istemi dilekçe ile olur. Dilekçeye karşı tarafın sayısı kadar örnek eklenir.
Dilekçede aşağıdaki hususlar yer alır:
a) Tenfiz isteyenle,
karşı tarafın ve varsa kanunî temsilci ve vekillerinin ad, soyad ve adresleri.
b) Tenfiz konusu hükmün
hangi devlet mahkemesinden verilmiş olduğu ve mahkemenin adı ile ilâmın tarih
ve numarası ve hükmün özeti.
c) Tenfiz, hükmün bir
kısmı hakkında isteniyorsa bunun hangi kısım olduğu.
MÖHUK m. 53 “Dilekçeye eklenecek belgeler” (1)
Tenfiz dilekçesine aşağıdaki belgeler eklenir:
a) Yabancı mahkeme
ilâmının o ülke makamlarınca usulen onanmış aslı veya ilâmı veren yargı organı
tarafından onanmış örneği ve onanmış tercümesi.
b) İlâmın
kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge
ile onanmış tercümesi.
GÖREV
VE YETKİ
Bu
davada görevli mahkeme asliye hukuk mahkemeleridir. Ancak yabancı mahkeme ilamı
aile hukukuna ilişkinse görevli mahkeme aile mahkemesidir.
Yetkili
mahkeme ise tenfiz istenen kişinin yerleşim yeri mahkemesinden, yerleşim yeri
bulunmuyorsa sakini olduğu yer mahkemesinden, ikisi de mevcut değilse Ankara,
İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birisi yetkilidir.
ŞARTLARI
Tanıma ve tenfiz
davasının açılabilmesi için öncelikle yabancı bir mahkeme tarafından verilmiş
bir karar bulunmalıdır. (m.50) İkinci olarak da aynı kanunun 58. Maddesinde
birtakım şartlardan bahsedilmiştir. Buna göre:
a)
Türkiye ile ilamın verildiği ülke arasında karşılıklılık esasına dayalı bir
anlaşma bulunmalı veya o devlette ilamların tenfizine izin veren bir kanun ya
da uygulama bulunmalı,
b)
İlamın Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş
olması,
c)
Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması,
d)
Davalının mahkemeye usulüne uygun olarak çağrılması ve gıyabında hüküm
verilmemiş olması, aksi takdirde davalı itiraz edebilir.
SONUÇ
Yabancı
mahkemelerce verilen mahkeme kararlarının ülkemizde geçerlilik kazanabilmesi,
tanıma veya tenfiz talebinin mahkemeye bir dilekçe vasıtasıyla sunulması ile
gerçekleşir. Eğer verilen kararın icrai bir etkisi yoksa diğer bir ifadeyle
uygulanmaya yönelik değilse tanıma davası açılmalıdır. Eğer ki verilen kararın
icrai bir etkisi varsa bu sefer tenfiz (yerine getirme) yoluna gidilmelidir.
Tanıma
ve tenfiz davası çekişmesiz yargı işlerinden sayılır. Bu sebeple basit
yargılama usulüne tabidir ve re’sen araştırma ilkesi geçerlidir. Diğer bir
deyişle mahkeme durumun gereklerini kendiliğinden araştırmakla yükümlüdür.
Uygulamada bu dava tebligat aşamasındaki
sorunlar nedeniyle uzun sürebilmektedir. Hak kayıplarının en aza indirgenmesi
açısından profesyonel bir avukat yardımından faydalanmakta yarar vardır.
Konuyla İlgili Hizmetlerimiz:
https://www.latifcembaran.com/konya-bosanma-avukati
Benzer Blog Yazılarımız:
https://www.latifcembaran.com/blog/yurt-disinda-bosanmanin-turkiye-de-taninmasi
https://www.latifcembaran.com/blog/yabanci-uyruklu-esten-bosanma
https://www.latifcembaran.com/blog/bosanma-davalarinda-mal-kacirma
https://www.latifcembaran.com/blog/evlilik-birligi-ve-genel-anlamda-bosanma
https://www.latifcembaran.com/blog/konya-da-avukatlik-hizmetleri-ve-uzmanlik-alanlari