İzinsiz Ses ve Görüntü Kaydı Almanın Cezası Nedir?

İzinsiz ses kaydı almak, Türk Ceza Kanunu (TCK) çerçevesinde suç teşkil edebilir. Özellikle özel hayatın gizliliği ve haberleşmenin gizliliği gibi temel hakları ihlal eden durumlarda, kişilerin rızası olmaksızın yapılan ses kayıtları hukuka aykırı sayılır.

İzinsiz Ses ve Görüntü Kaydı Almanın Cezası Nedir?

İzinsiz ses ve görüntü kaydı almak, kişilerin özel hayatını ve haberleşme özgürlüğünü ihlal eden ciddi bir fiil olup, Türk Ceza Kanunu’nda suç olarak düzenlenmiştir. Kişilerin rızası olmadan özel konuşmalarının kayda alınması TCK 133 kapsamında “kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçu” olarak, özel alanlarına ait görüntülerin kaydedilmesi ise TCK 134 kapsamında “özel hayatın gizliliğini ihlal suçu” olarak cezalandırılmaktadır. Bu tür fiiller için 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası öngörülmüş, kayıtların ifşa edilmesi veya başkalarıyla paylaşılması halinde ise cezalar daha da ağırlaştırılmıştır. Yargı kararlarında da vurgulandığı üzere, izinsiz ses veya görüntü kaydı yalnızca bireyin mahremiyetine saldırı değil, aynı zamanda toplumsal güveni sarsan bir suç olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle, bu tür kayıtların delil olarak kullanılması da çoğu zaman hukuka aykırı sayılmakta ve geçerliliği tartışmalı hale gelmektedir.

İzinsiz Ses Kaydı Almak Suç Mudur?

İzinsiz ses kaydı almak, Türk Ceza Kanunu (TCK) çerçevesinde suç teşkil edebilir. Özellikle özel hayatın gizliliği ve haberleşmenin gizliliği gibi temel hakları ihlal eden durumlarda, kişilerin rızası olmaksızın yapılan ses kayıtları hukuka aykırı sayılır. Aleni olmayan bir ortamda gerçekleşen konuşmaların, taraflardan birinin izni olmadan ses alma cihazıyla kayda alınması, TCK 133 ve TCK 134. maddeleri kapsamında suç oluşturur.

Hukuki değerlendirmede esas kriter; kayıt yapılan ortamın gizliliği ve kaydın amacıdır. Hukuka aykırı olarak kaydedilen ses dosyaları hem ceza yaptırımı doğurur hem de kural olarak delil niteliği taşımaz.

Ses Kaydı Almanın Hukuki Sonuçları

Ses kaydı almak, hukuka uygunluk şartlarına bağlı olarak hem ceza hukuku hem de özel hukuk alanında sonuç doğurabilir. Rızaya dayanmayan, gizli şekilde alınan ses kayıtları, özellikle şu sonuçlara yol açar:

• Ceza yaptırımı: Aleni olmayan konuşmaların izinsiz kayda alınması halinde, fail hakkında 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası uygulanabilir (TCK 133).
• Delil niteliği: Hukuka aykırı olarak elde edilen ses kayıtları, mahkemede delil olarak kabul edilmez. Ancak bazı Yargıtay kararlarında, bir suçun tek başına başka türlü ispatının mümkün olmaması durumunda, bu kayıtlar "meşru savunma" ya da "hukuka uygunluk nedeni" olarak değerlendirilebilmektedir.
• Tazminat sorumluluğu: Özel hayatın gizliliğinin ihlali nedeniyle mağdur, manevi tazminat davası açabilir.

Ses Kaydı Almanın Cezası Nedir?

Ses kaydı almak, koşullara göre farklı suç tipleri kapsamında değerlendirilebilir. En yaygın durumlar ve karşılık gelen cezalar şunlardır:

• TCK 133 – Kişiler Arasındaki Konuşmaların Dinlenmesi ve Kayda Alınması Suçu
  Aleni olmayan bir konuşmanın izinsiz kayda alınması:
  ➤ 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası
• TCK 134 – Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu
  Kişilerin özel yaşamına ait ses veya görüntülerin gizlice kayda alınması:
  ➤ 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası
  Elde edilen kayıtların ifşası hâlinde ceza:
  ➤ 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası
• TCK 132 – Haberleşmenin Gizliliğini İhlal Suçu
  Telefon görüşmesi, mesajlaşma gibi iletişimlerin izinsiz kaydı:
  ➤ 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası

Eylem nitelikli olursa, para cezası da gündeme gelebilir.

Ses ve Görüntü Kaydı Almak Suçu

Ses ve görüntü kaydı almak, hukuka aykırı şekilde yapıldığında birden fazla suç tipine vücut verebilir. En çok karşılaşılan senaryolar:

• Özel hayatın gizliliğini ihlal: İzinsiz video ya da ses kaydı alan kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ile cezalandırılır. Kaydın başkalarına verilmesi, sosyal medyada paylaşılması gibi durumlar, cezayı 5 yıla kadar çıkarabilir.
• Rızasız ses/görüntü kaydı alınması: Kişinin bilgisi dışında ses kaydı almak, haberleşme ve özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluşturabilir.
• Suçun nitelikli hali: Kaydın medya organlarında yayımlanması, internet üzerinden ifşa edilmesi gibi durumlarda ceza ağırlaştırılabilir.
• Çocuklara ilişkin kayıtlar: 15 yaşından küçük çocukların görüntülerini izinsiz almak daha ağır yaptırımlara neden olur.

Kaydı alan kişinin hukuka aykırı davrandığı ispat edilirse, ceza davası açılabilir, ayrıca mağdurun tazminat talep etme hakkı da doğar.

İzinsiz Ses ve Görüntü Kaydının Delil Olarak Kullanılması

Türk hukuk sisteminde, izinsiz ses veya görüntü kaydı almak, kural olarak özel hayatın gizliliğini ihlal suçu kapsamında değerlendirilir ve genellikle mahkemeye delil olarak kabul edilmez. Özellikle aleni olmayan ortamlarda, diğer konuşanların rızası olmadan ses alma cihazı kullanılarak yapılan kayıtlar, hukuka aykırıdır ve suç teşkil eder.

Ancak, bazı istisnai durumlarda izinsiz ses kaydı, delil olarak kullanılabilir. Bu istisna, sadece bireyin kendisine yönelik ciddi ve açık bir hak ihlalinin ispatı amacıyla ses kaydı alması hâlinde, yani meşru müdafaa veya zaruret hali varsa söz konusu olur. Aksi takdirde, izinsiz olarak alınan ses kaydı delil niteliği taşımaz ve suç olarak kabul edilir.

Hukuka Uygun Ses Kaydı Alma ve İstisnalar

Hukuken geçerli bir ses kaydı alınması, kayıt işleminin tarafların rızasına veya kanuni bir zorunluluğa dayanması şartına bağlıdır. Ses kaydının geçerli olması için:

• Kayıt edilen konuşmanın aleni (herkesin duyabileceği ortamda) olması,
• Kayıt alan kişinin konuşmanın aktif tarafı olması (kendisiyle yapılan bir görüşme),
• Kaydın suçun delili olması ve başka türlü ispat imkânı olmaması,
• Kayıt alma işleminin kişinin kendi hukuki menfaatini koruma amacıyla yapılması gerekir.

Bu şartlar altında ses kaydı alınması, istisnai olarak delil olarak kabul edilir. Aksi durumda, rızası olmadan ses alma cihazı ile kayda alınan konuşmalar, üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır ve hukuka aykırı olarak ifşa eden kişi ayrıca adli para cezası ile cezalandırılır.

İzinsiz Video ve Görüntü Kaydı Almanın Cezası

Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya video kaydı, kişilerin izni olmadan yapıldığında, TCK 134. madde uyarınca özel hayatın gizliliğini ihlal suçu oluşturur. Bu suç, şu şekillerde oluşabilir:

• Kişilerin özel alanlarında izinsiz video kaydı yapmak,
• Banyo, yatak odası gibi mahrem alanlarda görüntü kaydı almak,
• Kayda alınan bu görüntülerin başkalarına verilmesi, ifşa edilmesi.

Bu eylemler nedeniyle fail:

• Bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (gizlice kayıt alma),
• Kaydı hukuka aykırı olarak ifşa eden kişi ayrıca iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Görüntü veya sesleri hukuka aykırı şekilde kayda almak, suçun nitelikli halini oluşturur ve mahkemelerce ciddi şekilde cezalandırılır.

Ses ve Görüntü Kaydı Alınmasının Delil Elde Etme Açısından Değerlendirilmesi

Bir suçun ispatı amacıyla ses veya görüntü kaydı almak, hukukta istisnai olarak değerlendirilir. Genel kural, konuşanların rızası olmadan ses kaydı alınması halinde bu kayıtların hukuka aykırı olduğudur. Ancak şu durumlarda bu kayıtlar delil olarak kabul edilebilir:

• Suçun ispatı başka türlü mümkün değilse,
• Kayıt alan kişi kendisi de konuşmaya tarafsa,
• Kayıt, sadece adli mercilere sunulmak amacıyla yapılmışsa,
• Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması yoluyla değil, sadece adli süreçte kullanılmak üzere alınmışsa.

Bu durumda, hukuka uygunluk gerekçesi kapsamında mahkemeye delil olarak sunulabilir. Aksi halde, izinsiz ses veya görüntü kayıtları suç teşkil eder ve adli para cezası ile birlikte bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Özellikle haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu, haberleşme içeriklerinin kaydı suretiyle gerçekleşirse, daha ağır yaptırımlar öngörülür.