Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi
Edinilmiş mallara katılma rejimi, eşlerin evlilik birliği içinde edindikleri mallara diğer eşin ortak olması anlamına gelir
Evli çiftler arasındaki mal rejimleri 4721 sayılı Medeni Kanun’da düzenlenmiştir. Kanunun 202-281’inci maddelerinde düzenlenen mal rejimleri şunlardır:
Mal ayrılığı rejimi,
Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi,
Mal ortaklığı rejimi
Edinilmiş mallara katılma rejimi
Bu yazımızda edinilmiş mallara katılma rejimi (EMKR) hakkında bilgiler vereceğiz.
I. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Nedir?
EMKR, eşlerin evlilik birliği içinde edindikleri mallara diğer eşin ortak olması anlamına gelir. Bu rejim, eşlerden her birinin kişisel malları ile edinilmiş malları kapsamaktadır. Haliyle, edinilmiş malların ve kişisel malların neler olduğu hakkında bir ayrım yapılması icap eder.
EMKR ayrıca Medeni Kanun tarafından yasal mal rejimi olarak kabul edilmiştir. Yani eşler arasında aksine bir sözleşme olmadıkça evliliklerde edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanır.
II. Edinilmiş Mallar Nelerdir?
Edinilmiş mallar, bu mal rejiminin (EMKR) devamı süresince eşlerin karşılığını vermek suretiyle elde ettiği malvarlığı değerleridir. Edinilmiş mallar Medeni Kanun’un 219’uncu maddesinde sayılmıştır. Buna göre;
Kişinin çalışmasının karşılığı olan edimler: evlilik birliği devam ederken eşlerin zihinsel veya bedensel çalışmasının sonucu olarak elde ettiği aylık, ücret, yevmiye veya bahşiş gelirleri,
Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler: Evlilik birliği devam ederken eşlerin aldığı emekli maaşı, emekli ikramiyesi, işsizlik maaşı, yaşlılık maaşı, kısa çalışma ödeneği, kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı gibi ödemeler.
Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar: iş kazası, meslek hastalığı, trafik kazası gibi sebeplerle eşlere ödenen tazminatlar.
Kişisel malların gelirleri: kişisel mallar her ne kadar edinilmiş mallara dahil değilse de kişisel mallardan kazanılan gelirler edinilmiş mal kabul edilir.
Edinilmiş malların yerine geçen değerler: evlilik birliği içerisinde elde edilen gelirlerle alınan ev araba gibi malvarlığı değerleri.
Edinilmiş mal olarak kabul edilir. Madde metninde beş fıkra halinde düzenlenmiş olsa da tahdidi olarak sayılmamıştır. Yani malların tasfiyesi esnasında hâkim nelerin edinilmiş mal olduğunu belirleyebilir.
III. Kişisel Mallar Nelerdir?
Edinilmiş mallar kategorisinde sayılmayan kişisel mallar, mal rejiminin tasfiyesi sürecinde paylaşıma konu edilmez. Dahası mal paylaşımı esnasında eşler diğer eşte bulunan kişisel mallarını geri alabilir. Kişisel malların neler olduğu Medeni Kanun’un 220’inci maddesinde düzenlenmiştir:
Eşlerden birinin sadece kişisel kullanımına uygun olan eşyalar: mücevherler, ziynet eşyaları, makyaj malzemesi, kıyafetler ve kişisel bilgisayarlar.
Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri: 01.01.2002 tarihinden önceki mallar ile evlenmeden önceki mallar. Eşlerin şans oyunlarından yahut yarışmalardan elde ettiği gelirler.
Manevi tazminat alacakları: Eşlerin evlilik birliği sürecindeki kişisel zararlarının karşılığı olarak elde ettikleri manevi tazminat gelirleri kişisel mal sayılır.
Kişisel mallar yerine geçen değerler: evlilik birliği sürecinde kendisine miras kalan eş, bu mirası satarak geliriyle taşınır veya taşınmaz almış ise alınan malvarlığı değeri kişisel mal sayılır.
IV. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Tasfiye
Evlilikte mal rejimi sona erdikten sonra tasfiye işlemlerine başlanır. Tasfiye işlemlerinde şu aşamalar takip edilir:
Eşlerden her biri diğerinde bulunan mallarını (edinilmiş - kişisel) geri alır,
Eşlerin edinilmiş ve kişisel malları belirlenir,
Paylı mülkiyete konu mallarda paylar ayrılır,
Değer artış payı, eklenecek değerler (TMK m. 229) ve denkleştirme (TMK m. 230) yapıldıktan sonra artık değer bulunur.
A. Değer Artış Payı Nedir?
Değer artış payı, eşlerden birinin malvarlığında yer alan bir mala diğer eşin uygun bir karşılık almaksızın katkıda bulunmasıdır. Örneğin eşlerden biri 1,5 milyon TL’lik bir araba alacaktır. Ancak sahip olduğu malvarlığı değeri, arabanın değerini karşılamamaktadır. Diğer eş, 250 bin TL tutarında katkıda bulunarak arabanın alınmasına yardımcı olmuştur. Diğer eşin buradaki katkı payı 1/6’dır. Malların tasfiyesi sürecinde arabanın değeri 2 milyon TL olmuş ise katkıda bulunan eş yine 1/6 oranında (333 bin TL) değer artış payı alacaktır.
Katkıda bulunan eşin değer artış payını alabilmesi için;
Tasfiye sürecinde talepte bulunması,
Yaptığı katkının karşılığını almamış olması,
Katkıda bulunma amacının bağışlama olmaması,
Gerekir.
B. Artık Değer Nedir?
Ekleme ve denkleştirmeden elde edilen miktarlar dâhil olmak üzere eşlerin her birinin edinilmiş mallarının toplam değerinden bu mallara ait borçlar çıkarıldıktan sonra kalan miktar artık değer olarak ifade edilir (TMK m. 231). Tasfiye sonrasında eşlerin katılma payı alacağının ne kadar olduğunun belirlenmesinde artık değer zorunlu bir unsurdur.
C. Artık Değer Hesaplaması
Artık değer hesaplaması, edinilmiş mallara eklenecek değer ile denkleştirme ve değer artış payı bulunduktan sonra yapılabilir. Artık değer hesaplamasından sonra eşler malvarlığı değerleri üzerinde yarı oranında katkı payı alacağına sahip olur.
Konuyla İlgili Hizmetlerimiz:
https://www.latifcembaran.com/konya-bosanma-avukati
Benzer Blog Yazılarımız:
https://www.latifcembaran.com/blog/suc-isleme-nedeniyle-bosanma-davasi
https://www.latifcembaran.com/blog/soybaginin-reddi-davasi
https://www.latifcembaran.com/blog/soybaginin-kurulmasi
https://www.latifcembaran.com/blog/siddetli-gecimsizlik-nedeniyle-bosanma