İrtikap suçu özellikle rüşvet suçu, görevi kötüye kullanma suçu ve zimmet suçu ile karıştırılmaması gereken bir suçtur. Bu 3 suç tipi arasında görevi kötüye kullanma suçu kamu görevlisi sıfatını taşıyan kişinin söz konusu görevin gerekliliklerini yerine getirmemesi ile oluşan genel bir suç tipidir. Zimmet suçu şahsın görevi nedeniyle zilyetliği kendisine verilmiş olan mal üzerinde görev ve zilyetliğin verilmesindeki amacın dışında tasarruflarda bulunmasıyla oluşan bir suçtur. Rüşvet suçu ise mevzuatta ayrıca anlatılmış tamamen farklı kendine has rüşvet veren ve rüşvet alan olmak üzere iki farklı failin var olduğu özel bir suç tipidir.
İrtikap suçu genel olarak kamu görevinde bulunan
bir kişinin söz konusu görevi nedeniyle sağlanılan nüfuzu kötüye kullanarak
muhatap olduğu kişilerden yarar sağlamaya veyahut da bu şahısları yarar sağlama
yönünde vaatte bulunmaya yönlendirmesi sonucunda oluşmaktadır. İrtikap suçunun
oluşumunda kamu görevlisinin tek taraflı olarak karşısındakinin iradesini
etkilemesinden söz edilmesi gerekir.
İrtikap suçu özellikle rüşvet suçu, görevi kötüye
kullanma suçu ve zimmet suçu ile karıştırılmaması gereken bir suçtur. Bu 3 suç
tipi arasında görevi kötüye kullanma suçu kamu görevlisi sıfatını taşıyan
kişinin söz konusu görevin gerekliliklerini yerine getirmemesi ile oluşan genel
bir suç tipidir. Zimmet suçu şahsın görevi nedeniyle zilyetliği kendisine
verilmiş olan mal üzerinde görev ve zilyetliğin verilmesindeki amacın dışında
tasarruflarda bulunmasıyla oluşan bir suçtur. Rüşvet suçu ise mevzuatta ayrıca
anlatılmış tamamen farklı kendine has rüşvet veren ve rüşvet alan olmak üzere
iki farklı failin var olduğu özel bir suç tipidir.
İrtikap Suçunun Şartları
İrtikap suçunda fail kamu görevlisidir. Buradan
anlaşılacağı üzere Türk Hukuk Mevzuatında irtikap suçu özgü suç olarak
düzenlenmiştir. Kamu görevlisi olmayan kişiler bu suçu işleyemez ancak irtikap
suçuna yardım ve azmettirme gibi iştirak hükümlerine tabi tutulabilirler.
Kamu Görevlisi: Kamusal faaliyetin yürütülmesine
atama yahut seçilme yahut da herhangi bir şekilde sürekli, geçici veya süreli
olarak katılan kişidir. İrtikap suçu 3 şekilde işlenebilir. Bunlar;
1-) İcbar suretiyle
irtikap suçu
2-) İkna suretiyle
irtikap suçu
3-) Hatadan yararlanma suretiyle irtikap suçu
İrtikap
suçuna ilişkin soruşturma ve kovuşturma işlemleri şikayete bağlı değildir. Dava
zamanaşımı süresi ise 15 yıldır.
İrtikap Suçunun Cezası
1-) İcbar suretiyle
işlenen irtikap suçunun cezası 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasıdır.
2-) İkna suretiyle
irtikap suçunun cezası 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıdır.
3-) İkna suretiyle irtikap suçunun şahsın hatasından faydalanmak suretiyle işlenmesi durumunda 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir.
4-) Failin mevcut durumuna bağlı olarak cezanın yarı oranında indirilebileceği de kanunda öngörülmüştür.