Evlenme Engelleri
Evlenme engelleri, öğretide nisbi (kesin olmayan) ve kesin evlenme engelleri olmak üzere iki kategoride ele alınmıştır
Yaşamlarını birlikte idame ettirmek ve aile kurmak için bir araya gelen kadın ve erkeğin her şeyden önce evlenme ehliyetine sahip olması gerekir. Evlenme ehliyeti, evlilik için kanunda öngörülen yaşı tamamlamış ve ayırt etme gücüne sahip olmak demektir. Bunun yanında evlenecek çiftlerde yine kanunda öngörülmüş olan evlenme engelleri arasından herhangi birinin bulunmaması gerekir.
Evlenme engelleri, öğretide nisbi (kesin olmayan) ve kesin evlenme engelleri olmak üzere iki kategoride ele alınmıştır.
I. Kesin Evlenme Engelleri
Kesin evlenme engelleri, Türk Medeni Kanunu’nun 129-133. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu bölümde kesin evlenme engelleri hısımlık, mevcut evlilik ve akıl hastalığı olarak sayılmıştır. Kesin evlenme engellerinden herhangi birinin varlığı, o evliliğin gerçekleşmesine engel teşkil eder. Yani, bu engellerden herhangi birini taşıyan bir kimse Türk hukuku nezdinde evlilik ilişkisi kuramaz. Ancak her nasılsa resmi olarak evlilik gerçekleşmiş ise mutlak butlan ile hükümsüz sayılacak ve evliliğin iptali söz konusu olacaktır.
a) Hısımlık
Evlenme engeli denince ilk akla gelen konu hısımlık yani taraflar arasındaki akrabalık ilişkisidir. Zira hısımlık sadece modern hukuk düzenlerinde değil dini hukuk sistemlerinde de evlenmeye engel görülmüştür. Haliyle bu engelin binlerce yıla dayanan varlığı söz konusudur.
Medeni Kanunun 129’uncu maddesinde hısımlıktan doğan evlenme engelleri sıralanmıştır:
1. Üstsoy ile altsoy arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında,
2. Kayın hısımlığı meydana getirmiş olan evlilik sona ermiş olsa bile, eşlerden biri ile diğerinin üstsoyu veya altsoyu arasında,
3. Evlât edinen ile evlâtlığın veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında.
Görüldüğü üzere 129’uncu maddede evlenme engeli olarak hısımlık üç grupta ele alınmıştır. Bunlardan ilki kan hısımlığıdır. Buna göre bir kimsenin, anne veya babası, kardeşi, büyük anne veya büyük babası, çocuğu veya torunu, amca, dayı, hala, teyze gibi yakınları ile evlenmesi yasaktır.
İkinci hısımlık hali kayın hısımlığıdır. Evlenme yoluyla oluşan kayın hısımlığı, eşlerden birinin diğer eşin kan hısımları ile arasındaki hısımlık bağıdır. Burada bilinmesi gereken husus, evlilik ilişkisi boşanma yoluyla bitse dahi kayın hısımlığından doğan evlenme engelinin devam edeceğidir.
Üçüncü hısımlık hali evlat edinme ilişkisi yoluyla kurulan hısımlıktır. Evlatlık ile onu evlat edinenin evlenmesi yasaktır. Ayrıca aralarında evlatlık – evlat edinen ilişkisi bulunan kişilerin birbirlerinin eşi ya da altsoyu ile evlenmesi de yasaktır.
b) Mevcut Evlilik
Medeni Kanun’un 130’uncu maddesi gereği evlenmek isteyen bir kimse varsa mevcut evliliğini bitirmek, bitirmişse bu durumu ispat etmek zorundadır. Zira Medeni Kanunumuz bir kişinin aynı anda sadece bir kişiyle evli kalmasına müsaade etmektedir. Ancak her nasılsa evli olan biri ikinci kez evlenmişse bu evlilik mutlak butlan ile batıldır ve mahkeme kararıyla iptal edilir.
c) Akıl Hastalığı
Medeni Kanun’un 133’üncü maddesi gereği akıl hastaları, evlenmelerinde sakınca bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporu ile tespit edilmedikçe evlenemezler. Burada evliliğe engel derecede akıl hastalığı var olmalı ve sağlık kurulu raporu ile netlik kazanmalıdır. Akıl hastalığı bulunan kimse iyileşmiş ve bu durum yine resmi sağlık kurulu raporu ile tespit edilmişse, evlenme engeli ortadan kalkar.
Her nasılsa akıl hastalığı olan bir kişi evlenmiş ise bu evlilik iptal edilebilir.
II. Kesin Olmayan Evlenme Engelleri
Kesin olmayan evlenme engelleri öğretide kimi zaman geçici ya da nisbi evlenme engelleri olarak adlandırılmıştır. Esasen geçici evlenme engelleri daha çok İslam hukukunda var olan bir müessesedir. İslam hukukundaki geçici evlenme engelleri ile medeni hukukumuzdaki kesin olmayan evlenme engelleri arasındaki tek benzerlik iddet müddeti yani bekleme süresidir.
Kendisinde kesin olmayan evlenme engeli bulunan kişilerin evlenmesi yasaktır ancak her nasılsa evlilik gerçekleşmişse, artık bu evliliğin iptaline veya geçersizliğine neden olmaz.
Medeni hukuk öğretisinde kabul gören kesin olmayan evlenme engelleri bekleme süresi ve bulaşıcı hastalıklardır.
a) İddet Müddeti (Bekleme Süresi)
Medeni Kanun’un 132’nci maddesine göre, evliliği sona eren kadın evliliğin sona ermesi tarihinden itibaren 300 gün geçmedikçe evlenemez. Bu süre iddet müddeti olarak adlandırılmıştır. İddet müddeti kadın doğum yapması ile kendiliğinden biter. Bunun dışında kadının gebe olmadığının anlaşılması ya da boşanan eşlerin yeniden evlenmek istemeleri halinde mahkemece iddet müddeti kaldırılır.
Bazı durumlarda, yeniden evlenmek isteyen kadın iddet müddetini beklemek istemeyebilir. Bu halde iddet müddetinin kaldırılması davası açar ve mahkemeden bu müddetin kaldırılmasını isteyebilir.
Kadın 300 günlük iddet süresi dolmadan ve mahkeme kararı da olmadan evlenmişse, bu durum evliliğin iptalini gerektirmez.
b) Bulaşıcı Hastalıklar
Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun 123’üncü maddesinde yer alan bazı bulaşıcı hastalıklar evlenme engeli olarak kabul edilmiştir. Buna göre bir kişide bulunan frengi, cüzzam, bel soğukluğu, yumuşak şankr gibi hastalıkların bulaşma tehlikesinin artık ortadan kalktığı sağlık kurulu raporu ile ibraz ve ispat edilememişse, bu kişinin evlenmesi mümkün değildir. Ancak bu kişi, söz konusu hastalıkların bulaşma tehlikesinin geçtiğini sağlık kurulu raporu ile ortaya koymuş ise evlenmesinde bir sakınca yoktur. Bulaşıcı hastalığı olan kişi her nasılsa evlenmiş ise, artık bu evliliğin iptali söz konusu olmaz.
Konuyla İlgili Hizmetlerimiz:
https://www.latifcembaran.com/konya-bosanma-avukati
Benzer Blog Yazılarımız:
https://www.latifcembaran.com/blog/anlasmali-bosanma-protokolu
https://www.latifcembaran.com/blog/evlenme-ehliyeti-ve-evlenme-yasi
https://www.latifcembaran.com/blog/edinilmis-mallara-katilma-rejimi
https://www.latifcembaran.com/blog/evliligin-iptali-davasi
https://www.latifcembaran.com/blog/cocukla-kisisel-iliski-kurulmasi