Meşru müdafaa haklı savunma anlamına karşılık gelen bir kavramdır. Suçlarla mücadele içerisinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Meşru müdafaa mevzuatımız içerisinde bir hukuka uygunluk sebebi olarak belirlenmiştir. Sınırları içerisinde meşru müdafaadan yararlanan kişilere ceza verilmez. Elbette meşru müdafaanın da bazı şartları ve sınırları vardır. Bu şartlar genelde saldırıya ve savunmaya ilişkin şartlar olmak üzere ikiye ayrılır. Meşru müdafaanın varlığından bahsedebilmek ve hukuka uygunluk nedeniyle cezasızlıktan bahsedebilmek için elbette meşru müdafaa sınırlarını da aşmamak gerekmektedir.
Meşru müdafaa haklı savunma anlamına karşılık gelen bir
kavramdır. Suçlarla mücadele içerisinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Meşru
müdafaa mevzuatımız içerisinde bir hukuka uygunluk sebebi olarak
belirlenmiştir. Sınırları içerisinde meşru müdafaadan yararlanan kişilere ceza
verilmez. Elbette meşru müdafaanın da bazı şartları ve sınırları vardır. Bu
şartlar genelde saldırıya ve savunmaya ilişkin şartlar olmak üzere ikiye
ayrılır. Meşru müdafaanın varlığından bahsedebilmek ve hukuka uygunluk
nedeniyle cezasızlıktan bahsedebilmek için elbette meşru müdafaa sınırlarını da
aşmamak gerekmektedir.
Saldırıya İlişkin Şartlar
1-) Bir saldırı bulunmalıdır. Saldırı niteliğinde
değerlendirilebilecek bir hareket yahut da tehdit yok ise meşru müdafaadan
bahsedilmesi mümkün değildir. Çünkü savunma eylemi doğası gereği ancak
saldırıya karşı yapılabilir. Savunmanın varlığından bahsedebilmek için bir
saldırının varlığından ve elbette bu saldırının halen devam ettiğinden
bahsedebilmek gerekir.
2-) Saldırı haksız olmalıdır. Söz konusu saldırı
haksız saldırı olarak değerlendirilirken örneğin saldırının kendi içerisinde
bir hukuka uygunluk nedeni bulunmamalıdır. Örnek olarak bir polisin işini
yaparken yapmış olduğu hareketler kanun gereği haksız saldırı sayılmadığı için polise
karşı gösterilen direnç meşru müdafaa olarak kabul edilmez.
3-) Saldırı bir hakka yönelik durumda olmalıdır.
Burada kasıt tüm haklardır. Yaşama, vücut bütünlüğüne, cinsel dokunulmazlığa ve
benzeri tüm haklara karşı yapılan saldırılar neticesinde meşru müdafaa
hükümlerinden yararlanmak mümkündür.
4-) Saldırı halen mevcut durumda olmalıdır. Meşru
müdafaa aynı zamanda savunma anlamına da gelmektedir. Dolayısı ile savunmadan
bahsedebilmek için saldırının varlığı şarttır. Sonlanmış bir saldırı üzerine yapılan
hareket savunma olarak değil ancak ve ancak başka bir saldırı olarak
nitelendirilebilir.
Savunmaya İlişkin Şartlar
1-) Savunmada zorunluluk olmalıdır. Meşru müdafaadan
yararlanacak kişinin savunmadan başka çaresinin bulunmaması gerekir. Kaçmak hukukumuzda
bu çarelerden birisi olarak kabul edilmez. Kişiden savunma yapmak yerine
kaçması beklenmez.
2-) Savunma orantılı olmak zorundadır. Savunma
saldırıyı durdurma amacının şaşmamalı bu amacın ötesine geçmemelidir. Saldırıda
ve savunmada kullanılan araçlar arasında orantısızlık olmamalıdır.
3-) Savunma saldırana karşı yapılmalıdır. Savunan
saldıranın yanında bulunan bir kişiye karşı savunmada bulunduysa bu noktada
meşru müdafaa hükümleri uygulanmaz.