Velayet 18 yaşını doldurmamış kişilerin hâkim tarafından kısıtlanmış kişilerin bakım ve eğitimlerinin yerine getirilmesi amacıyla anne babaya tanınan hak ve ödevleri ifade eder. Dikkat edilmesi gereken nokta velayet yalnızca bir hak değildir. Aynı zamanda bir ödev olan velayet kişiye sorumluluk yükler. Anne ve babanın velayetinde olmayan bir kişinin sorumlulukları bir akrabasına ya da bir üçüncü kişiye verildiğinde bu hakkın adı velayet değil vesayet olur.
Velayet Nedir?
Velayet 18 yaşını doldurmamış kişilerin hâkim tarafından kısıtlanmış kişilerin bakım ve eğitimlerinin yerine getirilmesi amacıyla anne babaya tanınan hak ve ödevleri ifade eder. Dikkat edilmesi gereken nokta velayet yalnızca bir hak değildir. Aynı zamanda bir ödev olan velayet kişiye sorumluluk yükler. Türk Medeni Kanunu içerisinde yalnızca anne ve babaya velayet hakkı verilmiştir. Anne ve babanın velayetinde olmayan bir kişinin sorumlulukları bir akrabasına ya da bir üçüncü kişiye verildiğinde bu hakkın adı velayet değil vesayet olur.
Velayetin Kapsamı Nedir?
1-) Çocuğun bakım ve eğitim alması amacıyla anne ve/veya baba çocuğun menfaatini göz önüne alarak sorumluluklarını yerine getirir.
2-) Çocuk anne ve/veya babasının sözünü dinlemekle yükümlü durumdadır.
3-) Anne ve/veya baba çocuğa hayatını düzenleme olanağı sağlar.
4-) Çocuk yasal sebep olmaksızın anne ve/veya babasından alınamaz.
5-) Çocuk anne ve/veya babasının rızası dışında evden ayrılamaz. (Terk etmek).
6-) Çocuğun adını anne ve/veya babası koyar.
7-) Anne ve/veya baba çocuğun ahlaki, toplumsal, zihinsel ve bedensel anlamda gelişimini sağlarlar.
8-) Anne ve/veya baba çocuğa yetenek ve eğilimlerine göre gerekli mesleki eğitimleri alması hususunda yardımcı olurlar.
9-) Çocuğun dini yönelim ve eğitimlerini belirleme hakkı anne ve/veya babaya verilir.
10-) Anne ve/veya baba çocuğun yasal temsilcisi kabul edilirler.
11-) Velayet altındaki çocuk ve/veya rızası ile aile adına hukuki işlem kurabilir. Bu işlemden ve/veya baba borç altına girer.
Boşanmada Velayet Kime Verilir?
Boşanma davaları neticesinde çocukların velayeti belirlenirken net olarak şuna verilir denmesi mümkün değildir. Zira davadan davaya velayetin adresi değişmektedir. Hakim velayet konusunda yaptığı incelemeler neticesinde karar verir. Bu noktada hakim çocuğun görüşünü dikkate almak durumundadır. Bunun yanı sıra hakim karar verirken çocuğun yaşı ve gelişmişlik durumlarını da dikkate alır. Örneğin 0-3 yaş ve 3-6 yaş arası çocukların anne şefkat ve özenine ihtiyacı olduğu kanaati yaygındır. Bu kanaat gereği eğer velayetin anneye verilmesinin önünde ciddi bir engel yok ise velayet genellikle anneye verilir. Buna karşın 6-13 ve 13-17 yaş aralığındaki çocukların anne bakım ve şefkatine ihtiyaç duyduğu dönemden çıkıldığı bununla beraber idrak yaşının geldiği kanaati doğrultusunda çocuğun velayeti verilirken çocuğun görüşü dikkate alınır.