İkale sözleşmeleri amaç ve uygulama itibariyle var olan bir sözleşme ilişkisinin sona erdirilmesi olarak açıklanabilir. İkale sözleşmesi neticesinde var olan bir sözleşme artık borç doğurma özelliğini yitirir. Bu sebepten ikale sözleşmesi sıklıkla ibra sözleşmesi ile karıştırılmaktadır. İbra bir sözleşmeden doğan borcu sona erdirir. İkale sözleşmesi ise direkt olarak sözleşme ilişkisini sona erdirir.
İkale Sözleşmesi Nedir?
İkale sözleşmesi Türk Hukuk Mevzuatları içerisinde özel olarak düzenlenmiş bir sözleşme türü değildir. Temel ilkeleri serbestlik ilkesidir. Bu ilke gereği ortaya çıkmış bir sözleşme türüdür. İkale sözleşmeleri amaç ve uygulama itibariyle var olan bir sözleşme ilişkisinin sona erdirilmesi olarak açıklanabilir. İkale sözleşmesi neticesinde var olan bir sözleşme artık borç doğurma özelliğini yitirir. Bu sebepten ikale sözleşmesi sıklıkla ibra sözleşmesi ile karıştırılmaktadır. İbra bir sözleşmeden doğan borcu sona erdirir. İkale sözleşmesi ise direkt olarak sözleşme ilişkisini sona erdirir.
Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise ikale sözleşmesinin geriye yönelik bir hüküm doğurmayacağıdır. İkale sözleşmesi neticesinde sözleşmeden doğacak olan borçlar sona erer zaten doğmuş olan borçlar sona ermez. Örneğin bir işçi ikale sözleşmesi neticesinde işverenden artık ücret almaz. Ancak söz konusu ikale sözleşmesi işverenin önceki dönemlerden kalan işçinin alacaklarını sona erdirmez.
İkale Sözleşmesinin İş Hukukunda Yeri
İkale sözleşmesinin varlığı ile beraber işçilerin sözleşmelerinin sona erdirilmesi işlemleri artmıştır. Bu sebeple bazı zamanlarda işverenler işçileri işten çıkarmak için ikale sözleşmesine başvururken işçilerin hakları unutulabiliyor. Bu sebepten de Yargıtay ikale sözleşmesine ilişkin herhangi bir kanun maddesi bulunmasa da geçerlilik şartları sunmuştur. Bunlardan bir tanesinde ikale sözleşmesine ilişkin teklif işverenden geliyor ise sözleşmenin geçerli sayılabilmesi için işçinin bu sözleşmeden bir yarar sağlaması zorunluluğu belirtilmiştir. İşçiye sağlanan yarardan kasıt tazminat olabileceği gibi başka maddi ve manevi yararlar da olabilir. Bu karar neticesinde ikale sözleşmesi iş hukukunda sıklıkla uygulanmakla beraber aynı zamanda hem işçi hem de işveren adına bir güvence içerir hale gelmiştir.
İkale Sözleşmesinin Sonuçları
İkale sözleşmesi hukuka uygun biçimde yapıldığı takdirde mevcut bulunan sözleşme ilişkisini sona erdirir. Burada hukuka uygunluktan kasıt herhangi bir kanun maddesi değildir. Yargıtay kararları ve genel sözleşme hükümlerinin gereği uygulandığı takdirde sözleşme geçerli sayılacaktır. İkale sözleşmesi ile beraber mevcut sözleşme artık yeni bir borç doğurmaz. İkale sözleşmesinin en önemli sonucu ise işçi ikale sözleşmesi ile işe iade davasını açma hakkından feragat etmiş olur.